Titel: Jacques van Marken: ieder uur een woord, een daad
Spreker: dhr. ir. J. van der Mast
Datum: Zaterdag 14 April 2018
Plaats: Science Centre van de TU Delft, Mijnbouwstraat 120,
2628 RX Delft.
Samenvatting van de voordracht:
Jacques van Marken (1845-1906) was een visionair, die alle nieuwe technische vindingen omarmde, zoals de telefoon, elektrisch licht, automobiel, luchtgistmethode, rollengrammofoon etc. In 1897 – kort na de première van de eerste films van Lumière in Parijs – liet hij deze films aan zijn arbeiders zien en maakte in zijn foto-atelier de eerste films van Nederland. Hij vond dat de TU een nieuw soort ingenieur moest opleiden: sociaal ingenieur. Hij schreef daar in 1893 een pamflet over: ‘Hem is de toekomst!‘ Zijn term ‘social engineering’ werd in Amerika een begrip.
Jacques creëerde samen met zijn echtgenote Agneta eind 19e eeuw in Delft een magische, unieke wereld. Het echtpaar schepte werkgelegenheid met de oprichting van de Gistfabriek en Calvé, maar bouwden ook Agnetapark – een groene oase in de stad – en gingen er tussen hun arbeiders wonen. Deze fabriekskolonie functioneerde als een verzorgingsstaat waar ‘papa en mama’ Van Marken over de arbeidersgezinnen waakten.
Schrijver Jan van der Mast publiceerde in 2015 de roman ‘Agneta’ waarin hij het wonderlijke ‘dubbelleven’ van de industrieel op de korrel nam en het verbond beschreef dat Agneta met de minnares Maria sloot. Aanleiding om deze roman te schrijven was de vondst van een geheim dagboekje, dat pas in 2040 mag worden geopenbaard.
Onder de indruk van de sociale ondernemers- ideeën van Jacques van Marken – hij is de Henry Ford van Nederland – besloot Jan vervolgens een biografie over deze visionair te schrijven: ‘Ieder uur een woord een daad.
Het leven van Jacques van Marken is als een rollercoaster: de domineeszoon studeerde als eerste technoloog aan de TU af (1867), wilde dichter worden, maar besloot zich ‘nuttig te maken voor de maatschappij’, stichtte grote fabrieken en groeide uit tot een bekende industrieel die bv. met de Franse president over winstdeling sprak. Hij werd als ‘modelondernemer’ op handen gedragen door de landelijke pers, maar door de sociaal-democraten als een ‘wolf in schaapskleren’ afgedaan. Zij wilden een gewelddadige revolutie. Van Marken wilde echter Arbeid & Kapitaal verzoenen en met kalm overleg samenwerken en welvaart met elkaar delen.
Informatie over de spreker, ir. J. van der Mast
Jan van der Mast (1961) studeerde stedenbouw in Delft, voltooide zijn studie in Barcelona, maar koos al snel voor het schrijverschap. Hij schreef toneelstukken, romans en won diverse literaire prijzen. De laatste jaren legt hij zich toe op historische romans. Inmiddels is hij druk bezig om in Delft een Van Marken Museum van de grond te krijgen op de plek waar ooit villa Rust Roest stond – centraal in het Agnetapark – en waar Jacques en Agneta woonden.
Voor meer info: www.janvandermast.com